Het Filosofische Kwintet

[close]

Dat verhaal heb ik niet gelezen. Ik hou niet van kunst met een uitleg.

[Graf von L.]

Ja, dat verhaal staat erbij. Ik heb het idee dat de kunstenares zich middels dit provocatieve werkje op makkelijke manier de kaart wil zetten. Beetje Wilders, maar andersom.

[Mbongo]

Weg ermee. We zetten ook geen foto's van gaskamers op straat.

[Graf von L.]

Weg ermee. We zetten ook geen foto's van gaskamers op straat.

Ja, dat dacht ik ook al.

[close]

Ik heb het idee dat de kunstenares zich middels dit provocatieve werkje op makkelijke manier de kaart wil zetten. Beetje Wilders, maar andersom.

Ja, zo denk ik zelf ook vaak. Maar kun je dat niet bij alles zeggen wat in de aandacht komt?

Weg ermee. We zetten ook geen foto's van gaskamers op straat.

Ja, dat dacht ik ook al.

Okee, dan hebben we nu waarschijnlijk een beeld van de diverse meningen over dit kunstwerk.

De vergelijking met de gaskamers is begrijpelijk maar gaat volgens mij ook een beetje mank omdat het IS-geweld weliswaar afschuwelijk was maar niet in de buurt komt van de massale volkerenmoord door de nazi's. Noemden we zo'n vergelijking niet een "godwin"?

Het valt niet te ontkennen dat de oorspronkelijke foto een iconisch beeld is, geworteld in ons collectieve geheurgen, enigszins vergelijkbaar met de foto van het napalmmeisje of de executie van een Vietcong-strijder. Het verschil met die foto's is dat daar de dramatiek vanaf druipt terwijl op deze foto eigenlijk niet veel gebeurt.

Wat nu als een gezin op de Oude Markt in Enschede langs dit beeld wandelt? Kleine kinderen zullen de foto niet herkennen, zij zien hoogstens een woestijnlandschap met daarin een man in oranje en een gemaskerd figuur in zwart met zijn hand op de schouder van de ander, en die iets in zijn andere hand houdt. Kinderen die het beeld misschien (vaag) herkennen van het Jeugdjournaal oid. zijn inmiddels waarschijnlijk al een jaar of 15, 16. Alleen ouderen weten echt waar het over gaat. Houdt de man een vuurwapen vast of een zwaard, of zien we dat erin omdat we het beeld herkennen?

De emotionele schade voor kleine kinderen lijkt me minimaal. Zij zien een laagdrempelig werk dat uitnodigt om deel te nemen waarbij de ouders een foto kunnen maken, net als in de Efteling. Dat ouderen niet willen worden "geconfontreerd met terrorisme", is juist waar dit kunstwerk over gaat in mijn ogen. Willen we niet verder kijken dan onze eigen gezellige luxe bubble, onze eigen Efteling? Want het is gruwelijk maar tegelijkertijd hebben we destijds ook allemaal gefascineerd gekeken. Het "gat" toont aan dat we allemaal slachtoffer kunnen zijn. De willekeur van het terrorisme, het geluk dat wij hebben gehad dat we daar niet waren, dat we geen slachtoffer (of familie daarvan) zijn. Kunst hoeft niet alleen maar "leuk" te zijn.

Zo langzamerhand begin ik het toch enigszins te waarderen.

------

edit: Nog eens naar de toelichting gekeken en mijn interpretatie blijkt daar aardig bij in de buurt te komen.

Een laatste opmerking/vraag: Was het beter geweest als er ook een strookje was uitgezaagd bij de andere man op de foto?

[close]

En de laatste ontwikkelingen:

Jonge kunstenares (22) schrikt van reacties op IS-doek in Enschede

Burgemeester Enschede: omstreden kunstwerk blijft op Gogbot
Alweer (net als in Arnhem bij die bbq) een burgemeester die standhoudt tegen het gepeupel dat zijn zin wil doordrukken. Het kunstwerk staat ook niet op straat. Maar grote kans dat er dit weekend ruiten sneuvelen en dat daarna wegens gevaar voor de openbare orde alsnog tot sluiting wordt overgegaan. Leer mij de Enschedeërs kennen.

[Mbongo]

Stel je voor: jij bent de vader van de man in de oranje overall. Wil je dit dan als kunstwerk in je straat zien? Nee. Hier staat een man op het punt een moord te begaan. Ik vind dit een schending van de openbare orde. Het kunstwerk moet onmiddellijk van straat. We gaan ook geen beelden van verkrachtingen verspreiden, waarvan het hoofd van het slachtoffer ontbreekt. We zien hier het lichaam van een slachtoffer van een vreselijke moord in zijn laatste momenten.

[close]

De vader van de man in de overall woont niet in Enschede.
De motivatie van de burgemeester is glashelder, het is niet strafbaar. En goed lezen: het kunstwerk staat niet eens op straat.

[Mbongo]

De vader van de man in de overall woont niet in Enschede.
De motivatie van de burgemeester is glashelder, het is niet strafbaar. En goed lezen: het kunstwerk staat niet eens op straat.

Close, doe je nou alsof je dom bent? Als ik zeg op straat, bedoel ik: in de openbare ruimte. En het gaat er toch niet om of die vader wel of niet in Enschede woont. Jemig, man. Het gaat erom dat een mens in zijn ellendigste momenten, vlak voor hij gruwelijk vermoord wordt, gebruikt wordt als een attribuut in een kunstwerk. Niet herkenbaar. Maar zijn lichaam is een attribuut in een kunstwerkje. Brrr.

[close]

Oh zo. Schrijf het dan duidelijker op man.
Daar zit wat in, al denk ik niet dat de vader ooit op de hoogte zal komen van dit kunstwerk. Maar je benoemt wel een ding, ook met voornoemde foto's, of bijv. die van dat verdronken jongetje: zo'n foto gaat een eigen leven leiden. Het wordt een symbool, komt in het publieke domein. De geest is uit de fles.
Dat is niet de schuld van de kunstenares maar van IS.

[Mbongo]

Oh zo. Schrijf het dan duidelijker op man.
Daar zit wat in, al denk ik niet dat de vader ooit op de hoogte zal komen van dit kunstwerk. Maar je benoemt wel een ding, ook met voornoemde foto's, of bijv. die van dat verdronken jongetje: zo'n foto gaat een eigen leven leiden. Het wordt een symbool, komt in het publieke domein. De geest is uit de fles.
Dat is niet de schuld van de kunstenares maar van IS.

Ik ging uit van jouw intelligentie, die ik zoals bekend bijzonder hoog inschat. Je stelde me even teleur. Een foto kan een eigen leven leiden, allemaal waar, het dwingt niemand het lichaam van een slachtoffer als attribuut te gebruiken. Ik vind het bijzonder onkies, jij wat minder - dat kan gebeuren.

[Graf von L.]

Een foto kan een eigen leven leiden, allemaal waar, het dwingt niemand het lichaam van een slachtoffer als attribuut te gebruiken. Ik vind het bijzonder onkies

Precies.

[close]

Precies.

Want dit vond je gisteren ook al? Ik geloof het niet.

[Graf von L.]

Jawel ook al wel. Maar Mbongo heeft nog eens haarfijn uitgelegd wat er precies mis is met dit kunstwerk.

[close]

Dus daarom vroeg je "Wat vinden we?"... En nu heb je een reden om het af te keuren.

[Graf von L.]

Nee, ik wilde gewoon horen hoe jullie er over denken. Ik dacht al wel dat 'we' er niet geheel hetzelfde over zouden denken.

[close]

Ik begrijp wel dat je het gisteren ook al afkeurde, maar toen kon je het nog niet motiveren.
En ik heb er over nagedacht (en doe dat nog steeds).

[Graf von L.]

Ik begrijp wel dat je het gisteren ook al afkeurde, maar toen kon je het nog niet motiveren.
En ik heb er over nagedacht (en doe dat nog steeds).

Nee hoor, ik kon het gisteren ook wel motiveren. Het gaat niet om tere kinderzieltjes in Enschede maar het is bijzonder onkies t.a.v. de man die vermoord wordt. Je zou net zo goed een foto van uitgemergelde Joden in een concentratiekamp kunnen gebruiken voor je provocatieve kunstje. Dan verzin je er net zo'n slecht verhaal bij als de kunstenares bij dit kunstwerk heeft gedaan en klaar is kees; je hebt een excuus om je provocatie te maken, goed voor een fijn stukje imagebuilding.

[close]

Sorry, maar wat een belabberd verhaal.

[Graf von L.]

Waarom dan?

[close]

Heb je het interview met haar gelezen? Heb je mijn verhaal gelezen? Zoja, dan alleen maar met een enorm vooroordeel, wat een cynisme. Imagebuilding... :')

[Graf von L.]

Ja, dat is wat ik denk. Het slappe verhaal wat ze er bij verzonnen heeft had ik al gelezen.

[close]

Nee, ik bedoel het interview. Het "slappe verhaal" vond ik beter te begrijpen nadat ik mijn eigen interpretatie had gemaakt.

[Graf von L.]

Ik lees ook dat ze het zelf helemaal niet erg vindt als je het niks vindt. Niks aan het handje dus.

[close]

Ach, vind jij überhaupt wel wat van kunst? Of alleen als je het kunt uitleggen?
Hoe die kunstenares er verder over denkt interesseert me eigenlijk niet. Ik had alleen gehoopt dat jij het ook eens van de andere kant zou bekijken.

[Graf von L.]

Er kunst die ik geweldig vind en er is kunst waar ik geen bal aan vind. Maar dat heeft niks te maken met dit geval.

[Mbongo]

Goed. Om het helemaal duidelijk te maken, plaats ik hier enkele tweets van Brenda Stoteler, oorlogsjournalist.

"Anne Bothmer, ik weet niet of je Twitter hebt maar ik richt me hierbij tot jou. Hoe haal je het in je hoofd om een ‘kunstwerk’ te maken van de laatste minuten van het leven van onze collega James Foley. Misselijkmakend. Respectloos. Ik kots ervan.
Je hebt werkelijk waar geen flauw benul, anders zou je niet zo met zijn (ontzettend gruwelijke) dood omgaan. Denk eens aan zijn familie, zijn vrienden of al zijn collega's in het Midden Oosten. Denk eens aan de trauma's die het heeft achtergelaten.
Mijn God, ik kan me nog herinneren dat het filmpje verscheen op internet. Jankend voor de tv. En dan had ik alleen nog maar een artikel over zijn vermissing geschreven, contact gehad met zijn vrienden, want ik kende hem niet persoonlijk. En na hem volgde er nog een, en nog een...
Ik weet wat journalisten toen dachten, want ik dacht hetzelfde: dat had ik kunnen zijn. En nu maak jij jaren later een 'kunstwerk' waar mensen hun eigen hoofd doorheen kunnen steken, alsof ze zelf door IS onthoofd worden. Ik ben letterlijk misselijk van woede.
Met je 'mensen laten nadenken over collectief slachtofferschap'. Flikker toch op, je misbruikt iemands dood, schoffeert hem. En met je 'irrationele reacties'. Verdomme, in mijn wereld verschenen collega's een voor een in een IS onthoofdingsvideo. Dat was onze werkelijkheid."

[Graf von L.]

Duidelijke taal.

[close]

Okee, mij zegt de naam James Foley ook niks, Mbongo vast wel. Jouw eerdere verhaal lijkt op deze tweets van Brenda Stoteler gebaseerd.

Ze is erg geëmotioneerd, het is logisch dat het haar en collega's extra aangrijpt. Natuurlijk was ik destijds ook geshockeerd. Inderdaad is het risico groter voor journalisten in oorlogsgebied, dat weten ze zelf hopelijk ook als ze kiezen dat werk te doen. Het is niet zo dat journalisten zich daarom het leed kunnen toeëigenen. Terroristen kiezen niet alleen journalisten uit, het kan ons allemaal overkomen.

Je kunt je ook afvragen of oorlogsjournalisten niet zelf meeprofiteren van andermans leed.

[Graf von L.]

James Foley, die is eerst een tijd ontvoerd geweest. Was vaak in het nieuws. Ze kan dan geemotioneerd zijn, het komt er bij haar krachtiger uit, maar in wezen heeft ze gewoon heel erg gelijk.